Welcome

Website counter
website hit counter
website hit counters

Thursday, February 25, 2016

Bhaskar Upreti इस हिमालय को उठा ले जाओ, हमें हमारा पहाड़ लौटा दो

Bhaskar Upreti

इस हिमालय को उठा ले जाओ, हमें हमारा पहाड़ लौटा दो

नैनीताल का रामगढ ब्लॉक उत्तराखंड राज्य में निर्माण और तबाही का सबसे बड़ा उदाहरण है. कोई विकास का दीवाना चाहे तो इसे 'उत्तराखंड टाइप का स्वित्ज़रलैंड' कह ले. लेकिन हकीकत ये है कि पूरे उत्तर भारत में अपने आडूओं के लिए ख्यात रहा रामगढ़ अपनी जमीनें खोता जा रहा है. कहीं सलमान खुर्शीद ने 200 नाली जमीन ले ली है तो कहीं महर्षि ने उससे भी अधिक. पूर्व मुख्यमंत्री बी.सी. खंडूड़ी के बेटे का बंगला भी बन रहा है और सतखोल का आधा पहाड़ 'रामचंद्र मिशन' वालों के खाते में है. मल्ला रामगढ़ तो पहले से ही सिंधिया परिवार के कब्जे में है. अभी कुछ दिन पहले शीतला के नीचे तल्ला छतोला में करीब 600 नाली जमीन एक बिल्डर ने खरीदी है. गाँव वाले बताते हैं इसमें 800 कॉटेज बन रहे हैं- जो अरुण जेटली, सुषमा स्वराज जैसे वी.आई.पीज. के लिए बुक हो चुके हैं. गाँव वालों के विरोध के बावजूद उनकी जमीन से वहां तक सड़क ले जायी गयी है. मशहूर शीतला स्टेट हेरीटेज भवन हरियाणा के एक संभ्रांत परिवार के पास है. प्युडा का डाक बंग्ला कोई पंजाबी सज्जन लीज पर चलाते हैं.
श्यामखेत और गागर बहुत पहले हाथ से चला गया था. पास के ब्लॉक धारी में पूर्व राष्ट्रपति शंकरदयाल शर्मा का परिवार भी एक पूरा पहाड़ कंक्रीट के महलों से सजाये हैं. लगता है यहाँ से हिमालय का दिखना ही यहाँ के लोगों के लिए श्राप बन गया है. तल्ला रामगढ़, नथुआखान, ओड़ाखान, प्युडा, सिनौली, भ्याल गाँव, कफोड़ा, खेरदा, दनकन्या, हरिनगर, बड़ेत, चिन्खान, डेल्कुना, गड्गाँव, द्यारी, शीतला, मौना, ल्वेशाल, सरगाखेत, गगुवाचौड़ में हिमालय-दर्शन और सड़क किनारे की कोई जमीन नहीं बची. नव-उपनिवेश के चरण अब गहना तल्ला, देवद्वार, रीठा, दाड़िम तक भी जा पहुंचे हैं. कदम-कदम पर 'लैंड फॉर सेल' और 'प्लाट फॉर सेल' के होर्डिंग लगे हैं. मानो पूरा ही पहाड़ नीलामी के लिए तैयार कर दिया गया हो. 
विदित हो सम्पूर्ण भारतीय हिमालय में उत्तराखंड ही ऐसा एकमात्र राज्य है, जहाँ कोई भी और कितनी भी जमीन खरीद सकता है. अब ये नए ज़माने के धनिक पहले यहाँ आकर बसे महादेवी वर्मा, अज्ञेय, राहुल सांकृत्यायन जैसे लेखकों और चिंतकों जैसे तो नहीं, जिनका स्थानीय समाज और उसके सरोकारों से नाता बने. इस ज़माने के आगंतुक तो काले धन से भरी थैलियाँ लेकर आते हैं और 100 नाली/ 200 नाली जमीन की मांग करते हैं, जितनी जमीन में पहाड़ का एक तोक बसा होता है. ऐसे लोगों को यहाँ लाते हैं स्थानीय नेता, ठेकेदार और प्रॉपर्टी डीलर- जिनके मुंह पर कमीशन का खून लग चुका है. 
संतों और साधुओं के लिए भी उत्तराखंड हमेशा से अपने आध्यात्मिक-अभ्यास की अनुकूल जगह रही है, जो नदी-जंगल की किसी शांत जगह पर अपनी कुटिया बनाते थे. लेकिन नए ज़माने के साधू तो बड़े-बड़े रिसॉर्ट्स बनाने पर तुल गए हैं. बाबागीरी काले धन के निवेश का बड़ा जरिया बन चुका है. 
जाहिर है धनी, समर्थ और सभ्य लोग पहाड़ों पर अपने आशियाने बना रहे हैं, पहाड़ के मूल निवासी हल्द्वानी जैसी जगहों पर 100/ 200 गज की जमीन में ठिकाना तलाश रहे हैं. पहाड़ में बागवानी. खेती, पशुपालन पर भारी खतरा है. जो यहाँ बचे रह गए हैं वे या तो ऐसे लोग हैं जहाँ सड़कें नहीं पहुंची हैं, या जिनके पास बेचने को जमीन है ही नहीं. हिमालय दर्शन वाली जगहें, सिमार यानी पानी की उपलब्धता वाली जगहें काबिल लोग झटक ले रहे हैं. ठेकेदार लोगों का सपना अब उन बची-खुची जगहों पर सड़कें पहुँचाने का है, जहाँ भी जमीन बेची जा सकती है. 
रामगढ़ ब्लॉक में अनुमान है अगले पांच साल में ऐसी सभी जगहें बिक जायेंगी, जो रहने लायक हैं. एक तरफ स्थानीय लोग बेहतर जीवन की आस में बाहर जा रहे हैं. उन्हें लगता है किसी होटल में बर्तन मांजकर, किसी फैक्ट्री में दो-चार हज़ार का काम पाकर या सिक्यूरिटी की वर्दी पहनकर वे अपनी नयी पीढ़ी का भविष्य संवार सकेंगे. जबकि कहीं दूर देश में ऑनलाइन बुकिंग के जरिये कुछ लोग अपने रिसॉर्ट्स और होटलों से प्रतिदिन 30 से 50 हज़ार या इससे अधिक घर बैठे पा जा रहे हैं. उनके कमाने के रास्ते में पहाड़ बाधा नहीं है, बल्कि कल्पवृक्ष का पेड़ है. 
होटल और रिसॉर्ट्स वाले गाँव वालों का पानी अपने मजबूत पंपों से सोख ले रहे हैं. हिमालय को अब उनके कमरों में लगे बड़े शीशों से ही देखा जा सकता है. उनके पास सूरज की ऊष्मा को सोखकर ऊर्जा पैदा करने वाले संयंत्र हैं. कुछ-कुछ उपनिवेशवादी सेब, आडू, खुबानी, चेरी और प्लम भी उगा रहे हैं. और अपनी गाड़ियों में भरकर दिल्ली की मंडियों में बेच भी सकते हैं. गाँव वालों के हिस्से वही पैकेट वाला दूध, वहीँ हलद्वानी से आने वाली सड़ी सब्जी और हर तरह का नकली माल. 
क्या 1994 में गांवों की महिलाएं और युवक इसी तरह के विकास के लिए सड़कों में उतरे थे? क्या गिर्दा का सपना- 'धुर जंगल फूल फूलो, यस मुलुक बडूलो' इसी उत्तराखंड के सृजन का सपना था? क्या नरेंद्र नेगी इसी- 'मुट्ठ बोटीक रख' की बात करते थे? क्या हीरा सिंह राणा इसी दिन को लाने के लिए चीख रहे थे- 'लस्का कमर बाँधा'? 
कोई आकर हिमालय का आनंद ले इसमें किसी को क्या आपत्ति हो सकती है लेकिन कोई आकर यह कहे कि 'ये मेरी जमीन है, बिना अनुमति प्रवेश वर्जित' तो दिल पे क्या गुजरेगी? कल के दिन हल्द्वानी-देहरादून की संकरी गलियों में बसे लोग अपने बच्चों को बताएँगे- 'हाँ कभी उस पहाड़ में हमारा भी एक गाँव था'!
चलिए मान लेते हैं जो जा सकते थे चले गए, उन्हें पहाड़ सूट नहीं करता होगा, लेकिन जो बचे रह गए हैं और कुछ भी कर लें जा नहीं सकेंगे, उनके बच्चों के लिए अच्छे स्कूल, अच्छी शिक्षा और रोजगार की कोई आवाज अब कभी बन सकेगी? कौन उठाएगा अब ये आवाज?
(ये कहानी तो एक ब्लॉक की है, जहाँ में पिछले कुछ दिन से भटक रहा हूँ. पूरे उत्तराखंड की तस्वीर सोचें तो!)

Bhaskar Upreti's photo.

--
Pl see my blogs;


Feel free -- and I request you -- to forward this newsletter to your lists and friends!

No comments:

मैं नास्तिक क्यों हूं# Necessity of Atheism#!Genetics Bharat Teertha

হে মোর চিত্ত, Prey for Humanity!

मनुस्मृति नस्ली राजकाज राजनीति में OBC Trump Card और जयभीम कामरेड

Gorkhaland again?আত্মঘাতী বাঙালি আবার বিভাজন বিপর্যয়ের মুখোমুখি!

हिंदुत्व की राजनीति का मुकाबला हिंदुत्व की राजनीति से नहीं किया जा सकता।

In conversation with Palash Biswas

Palash Biswas On Unique Identity No1.mpg

Save the Universities!

RSS might replace Gandhi with Ambedkar on currency notes!

जैसे जर्मनी में सिर्फ हिटलर को बोलने की आजादी थी,आज सिर्फ मंकी बातों की आजादी है।

#BEEFGATEঅন্ধকার বৃত্তান্তঃ হত্যার রাজনীতি

अलविदा पत्रकारिता,अब कोई प्रतिक्रिया नहीं! पलाश विश्वास

ভালোবাসার মুখ,প্রতিবাদের মুখ মন্দাক্রান্তার পাশে আছি,যে মেয়েটি আজও লিখতে পারছেঃ আমাক ধর্ষণ করবে?

Palash Biswas on BAMCEF UNIFICATION!

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS ON NEPALI SENTIMENT, GORKHALAND, KUMAON AND GARHWAL ETC.and BAMCEF UNIFICATION! Published on Mar 19, 2013 The Himalayan Voice Cambridge, Massachusetts United States of America

BAMCEF UNIFICATION CONFERENCE 7

Published on 10 Mar 2013 ALL INDIA BAMCEF UNIFICATION CONFERENCE HELD AT Dr.B. R. AMBEDKAR BHAVAN,DADAR,MUMBAI ON 2ND AND 3RD MARCH 2013. Mr.PALASH BISWAS (JOURNALIST -KOLKATA) DELIVERING HER SPEECH. http://www.youtube.com/watch?v=oLL-n6MrcoM http://youtu.be/oLL-n6MrcoM

Imminent Massive earthquake in the Himalayas

Palash Biswas on Citizenship Amendment Act

Mr. PALASH BISWAS DELIVERING SPEECH AT BAMCEF PROGRAM AT NAGPUR ON 17 & 18 SEPTEMBER 2003 Sub:- CITIZENSHIP AMENDMENT ACT 2003 http://youtu.be/zGDfsLzxTXo

Tweet Please

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS BLASTS INDIANS THAT CLAIM BUDDHA WAS BORN IN INDIA

THE HIMALAYAN TALK: INDIAN GOVERNMENT FOOD SECURITY PROGRAM RISKIER

http://youtu.be/NrcmNEjaN8c The government of India has announced food security program ahead of elections in 2014. We discussed the issue with Palash Biswas in Kolkata today. http://youtu.be/NrcmNEjaN8c Ahead of Elections, India's Cabinet Approves Food Security Program ______________________________________________________ By JIM YARDLEY http://india.blogs.nytimes.com/2013/07/04/indias-cabinet-passes-food-security-law/

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS TALKS AGAINST CASTEIST HEGEMONY IN SOUTH ASIA

THE HIMALAYAN VOICE: PALASH BISWAS DISCUSSES RAM MANDIR

Published on 10 Apr 2013 Palash Biswas spoke to us from Kolkota and shared his views on Visho Hindu Parashid's programme from tomorrow ( April 11, 2013) to build Ram Mandir in disputed Ayodhya. http://www.youtube.com/watch?v=77cZuBunAGk

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS LASHES OUT KATHMANDU INT'L 'MULVASI' CONFERENCE

अहिले भर्खर कोलकता भारतमा हामीले पलाश विश्वाससंग काठमाडौँमा आज भै रहेको अन्तर्राष्ट्रिय मूलवासी सम्मेलनको बारेमा कुराकानी गर्यौ । उहाले भन्नु भयो सो सम्मेलन 'नेपालको आदिवासी जनजातिहरुको आन्दोलनलाई कम्जोर बनाउने षडयन्त्र हो।' http://youtu.be/j8GXlmSBbbk

THE HIMALAYAN DISASTER: TRANSNATIONAL DISASTER MANAGEMENT MECHANISM A MUST

We talked with Palash Biswas, an editor for Indian Express in Kolkata today also. He urged that there must a transnational disaster management mechanism to avert such scale disaster in the Himalayas. http://youtu.be/7IzWUpRECJM

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS CRITICAL OF BAMCEF LEADERSHIP

[Palash Biswas, one of the BAMCEF leaders and editors for Indian Express spoke to us from Kolkata today and criticized BAMCEF leadership in New Delhi, which according to him, is messing up with Nepalese indigenous peoples also. He also flayed MP Jay Narayan Prasad Nishad, who recently offered a Puja in his New Delhi home for Narendra Modi's victory in 2014.]

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS CRITICIZES GOVT FOR WORLD`S BIGGEST BLACK OUT

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS CRITICIZES GOVT FOR WORLD`S BIGGEST BLACK OUT

THE HIMALAYAN TALK: PALSH BISWAS FLAYS SOUTH ASIAN GOVERNM

Palash Biswas, lashed out those 1% people in the government in New Delhi for failure of delivery and creating hosts of problems everywhere in South Asia. http://youtu.be/lD2_V7CB2Is

THE HIMALAYAN TALK: PALASH BISWAS LASHES OUT KATHMANDU INT'L 'MULVASI' CONFERENCE

अहिले भर्खर कोलकता भारतमा हामीले पलाश विश्वाससंग काठमाडौँमा आज भै रहेको अन्तर्राष्ट्रिय मूलवासी सम्मेलनको बारेमा कुराकानी गर्यौ । उहाले भन्नु भयो सो सम्मेलन 'नेपालको आदिवासी जनजातिहरुको आन्दोलनलाई कम्जोर बनाउने षडयन्त्र हो।' http://youtu.be/j8GXlmSBbbk